به یک روش مدرن تصویربرداری از بدن می گویند که تصاویر متعددی از مقاطع بدن میگیرد و میتواند این تصاویر را به صورت سه بعدی بازسازی نماید. این دستگاه ها با استفاده از میدانهای مغناطیسی کار میکنند.
تا کنون عارضه خاصی شناخته و گزارش نشده است به طور کلی میتوان گفت عوارض دراز مدت میدان های مغناطیسی ( مانند تلفن های همراه ) برای بشر شناخته شده نیست.
در موارد زیادی مورد استفاده قرار میگیرد از قبیل مواردی که در ماموگرافی و سونوگرافی شک وجود داشته باشد و تصاویر گویا و واضح نباشند و نیاز به دقت بیشتری باشد، در خانمهایی که در گروه پرخطر برای سرطان پستان قرار بگیرند و سن پایینی داشته باشند، در بررسی های خانم هایی که قبلا جراحی پستان انجام داده به ویژه آنهایی که قبلا پرتودرمانی نیر دریافت کرده باشند و موارد خاص دیگری کاربرد دارد.
در واقع نمی شود گفت که بهتر است به خصوص این که توانایی ماموگرافی برای دیدن رسوبات ریز کلسیم (که در تشخیص زودرس سرطان پستان بسیار با اهمیت است) بیشتر از ام آر آی است اما دقیق ترین روش تصویر برداری از پستان ام آر آی است. از اشکال اصلی مثبت نشان دادن کاذب است یعنی مناطقی را مشکوک نشان میدهد که پس از نمونه برداری و یا جراحی مشخص میگردد که مشکلی وجود نداشته است.
برای انجام لازم است که میدان مغناطیسی دستگاه حداقل یک و نیم تسلا باشد و از کویل مخصوص پستان استفاده شود یعنی از ابزار خاصی استفاده میشود که پستان ها درون آن برای تصویر برداری قرار میگیرند.
بله تزریق لازم است MRI با تزریق و بدون تزریق وریدی ماده ای به نام گادولینیوم انجام میشود. این ماده در بیماری های کلیوی استفاده نمی شود و در بارداری و شیردهی باید با احتیاط استفاده شود.
یک روش تصویر برداری می باشد که برای بسیاری از مناطق بدن مورد استفاده قرار میگیرد و با استفاده از امواج صدا کار میکند که البته این امواج فرکانس بالایی دارند و با گوش انسان قابل شنیدن نیستند.
در واقع ضرورتی ندارد که افراد سالم به طور مرتب انجام دهند، اما در بعضی بیماری های خوش خیم مانند فیبروآدنوما گاهی لازم میشود برای مدت ۲ تا ۳ سال بیمار با سونوگرافی تحت نظر قرار گیرد. در بیماران مبتلا به سرطان نیز برای پیگیری از ماموگرافی استفاده میشود.
نمیتوان گفت دستگاه خاصی لازم است اما کیفیت و امکانات دستگاه ها با هم متفاوت می باشند و این عوامل بر کیفیت و دقت سونوگرافی های انجام شده تاثیر جدی میگذارند.
روش درست و استاندارد برای غربالگری سرطان پستان همانطور که گفته شد ماموگرافی از پستان است زیرا همان طور که در مبحث غربالگری توضیح داده شد، سونوگرافی از توانایی کافی (به ویژه برای دیدن رسوبات ریز کلسیم) برخوردار نیست. اما در مواردی که تراکم بافت پستان در ماموگرافی بالا باشد لازم میشود که از سونوگرافی هم، علاوه بر ماموگرافی، استفاده شود.
خیر تا به امروز عارضه قابل توجهی یافت نشده است.
به طور حتم نمیتوان این دو روش را با هم مقایسه کرد زیرا هر کدام از این دو روش نقاط قوت و ضعفی دارند، مثلا برای مشاهده کیست سونوگرافی بهتر است اما برای مشاهده رسوبات ریز کلسیم، که در برنامه غربالگری اهمیت بسیار بالایی دارد، بهترین روش ماموگرافی است.
در خانم های زیر ۳۵ سال معمولا روش اول تصویربرداری است چرا که ماموگرافی در این سنین معمولا تصویر خوبی ایجاد نمیکند، همچنین سونوگرافی روش مکمل ماموگرافی در خانم هایی است که درماموگرافی به علت تراکم بافت پستان آنها بالا است.
در واقع رادیوگرافی (عکسبرداری با اشعه ایکس) از پستان ها می باشد که به دو منظورانجام میشود: ۱- غربالگری ۲- تشخیصی
در خانم هایی که بالای سن ۴۰ ساال دارند از نوع غربالگری انجام میگیرد و تشخیصی در هر سنی ممکن است انجام شود.تفاوت در تصویربرداری نیز وجود دارد مثلاغربالگری در دو نما از هر پستان انجام میشود اما تشخیصی بسته به نظر رادیولوژیست ممکن است در نما های مختلف انجام بگیرد.
میتواند با درد همراه باشد خصوصا در خانم هایی که دچار درد پستان هستند به دلیل اینکه برای داشتن تصویر با کیفیت پستان ها باید کامل وارد دستگاه شده و تحت فشار صفحات دستگاه قرار گیرند که موجب درد در این ناحیه می گردد.
بهترین زمان پس از پایان عادت ماهیانه و یا یک هفته پس از شروع عادت ماهیانه می باشد.
یکی از دلایل نگرانی روش استفاد از اشعه ایکس می باشد به دلیل سرطان زا بودن این اشعه اما در واقع نتایجی که از آمار گیری به دست آمده، نشان میدهد در جوامعی که خانم ها به طور مرتب به ماموگرافی می پردازند مرگ و میر به دلیل سرطان پستان به طور چشمگیری کاهش یافته بنا به این آمار میتوان گفت در واقع مزایای بیشتری نسبت به مضراتش دارد.
دستگاهای قدیمی تر آنالوگ بوده ولی دستگاهای جدید دیجیتال می باشند و نوع آن بسته به تکنولوژی دستگاه ممکن است به صورت های مختلف انجام بگیرد. به تازگی روشی تحت عنوان توموسینتزیس اضافه شده که دقت تشخیصی آن را بالاتر برده است. برای خانمهای زیر ۶۰ سال استفاده از دستگاه های دیجیتال توصیه میگردد.
به طور حتم روش غربالگری نباید بیش از یک بار در سال انجام شود اما روش تشخیصی با رعایت احتیاط های لازم بسته به صلاح دید پزشک ممکن است بیش از یک بار هم انجام بگیرد.
در بعضی کشورهای غربی انجام غربالگری را پس از ۵۰ سالگی و برخی دیگر پس از ۴۰ سالگی توصیه کرده اند و باید توجه داشت که در این کشور ها سرطان پستان در سنین بالاتری رواج دارد در میانه سنی ۶۱ سال اما در کشورهای درحال توسعه سرطان پستان در سنین پایین تری شیوع پیدا میکند و به نظر میرسد برای کشور ما شروع غربالگری با ماموگرافی از سن ۴۰ سالگی مناسب تر باشد.
به دلیل دقت بالا در تشخیص است زیرا ماموگرافی علاوه بر این که میتواند توده های پستان را نشان دهد یک خصوصیت برجسته دارد که میتواند رسوبات ریز کلسیم (میکروکلسیفیکاسیون) را در پستان نشان دهد که سونوگرافی و حتی MRI در دیدن این رسوبات ضعف دارند. این رسوبات میتوانند اولین نشانه بروز سرطان در زودرس ترین شکل آن (کارسینوم درجا یا DCIS) باشند.
خیر ،رسوبات کلسیم در بسیاری از خانم های سالم در سنین بالا ممکن است دیده شوند ودر اکثر موارد این رسوبات نمای بدی نداشته و نیاز به اقدام خاص درمانی نیز نخواهند داشت. اما اگر به تشخیص رادیولوژیست نمای این رسوبات مشکوک باشد لازم میگردد که از آنها نمونه برداری انجام شود.
کیست به حفره ای پر از مایع که جداری از بافت زنده آنرا فرا گرفته گفته میشود.
اصولا کیست به دلیل پس رفت بافت غددی پستان ایجاد می گردد و این یک روند فیزیولوژیک است که بیماری نمی باشد. به طور کلی بافت غددی پستان از سنین خیلی پایین شروع به پس رفت می کنند و بافت چربی جایگزین آن می گردد. لبول پستانی که بافت غددی آن از بین رفته باشد قاعدتا تبدیل به کیست می گردد و این کیست ها معمولا بسیار کوچک هستند که اهمیتی بالینی ندارند اما ممکن است به تدریج رشد کنند و تا چند سانتی متر بزرگ شوند.
خیر، کیست خطرابتلا به سرطان پستان را بیشتر نمی کند و خود کیست هم تبدیل به سرطان نخواهد شد. اما باید گفت از آنجایی که هر سلول زنده ای ممکن است تبدیل به سرطان شود سلول های جدار کیست هم ممکن است دچار تغیییر به سمت سرطانی شدن بشوند اما این احتمال به اندازه سایر سلول های بافت پستان می باشد.
معمولا در اغلب خانم ها شایع می باشد واصلا ارتباطی به مسایل مادرزادی یا ارثی ندارد و در نتیجه پسرفت بافت غددی پستان ایجاد می گردد که روندی فیزیولوژیک است.
کیست پستان به زور معمول نیاز به درمان ندارد اما اگر کیست بزرگ شود و حجم یا شکل آن مشکل ساز شود و یا اگر با درد همراه گردد نیازبه افدامات درمانی پیدا خواهد کرد. در مورد کیست های بزرک بهترین راه درمان تخلیه آنها است که البته بهتر است با هدایت سونوگرافی انجام بگیرد. درمورد کیست های کوچکی که با درد همراه شوند، معمولا از درمان دارویی استفاده میشود.
در واقع میتوان گفت دارویی برای درمان کامل و برطرف کردن آن وجود ندارد که بتواند طور قطعی کیست را از بین ببرد. اما داروهای مختلفی میتوانند جحم و بزرگی کیست ها را کاهش دهند و یا فشار درون کیست را برطرف سازند.
از آنجا که هیچ تستی دقت صد در صد ندارد و هر روشی با درصد کمی خطا همرا میشود، گاهی ممکن است لازم شود سونوگرافی بیمار پس از چند ماه تکرار گردد. البته سونوگرافی برای تشخیص کیست پستان از دقت بسیار بالایی برخوردار است. به غیر از این دنبال کردن وضعیت کیست ها با سونوگرافی در درازمدت لزومی ندارد.
معمولا در کیست های ساده جراحی توصیه نمیشود اما اگر جدار کیست حاوی توده باشد و یا مایع داخل کیست خونی باشد، بررسی های بیشتر ضرورت پیدا خواهد کرد که ممکن است در ادامه کار جراحی نیز ضرورت پیدا کند.
فیبروآدنوم یک توده در پستان است که خوشخیم بوده و معمولا باعث افزایش خطرابتلا به سرطان پستان نمی گردد.
این توده معمولا بیشتر در سنین ۱۵ تا ۳۵ سالگی دیده میشوند. در سنین بالاتر ممکن است به صورت توده با رسوب کلسیم بروز پیدا کنند.
معمولا در ۲۰ درصد موارد متعدد است.
هنگام معاینه از جای خود حرکت میکند و کمی جا به جا میشود. حدود کاملا مشخصی دارد و نسبتا سفت است.
تاکنون علت آن ناشناخته مانده است و ریشه در زمینه های مادرزادی نیز ندارد.
در مرحله اول باید نوع آن تشخیص و تایید گردد و تنها روش تشخیص فطعی آن نمونه برداردی ویا برداشتن کل آن است.
درمواردی که در معاینه و تصویربرداری تشخیص داده شود و اثبات گردد وهیچ شک دیگری وجود نداشته باشد میتوان برای مدت کوتاهی ( ۳ - ۶ ماه ) آن را تحت نظر گرفت و پس از این دوره باید دوباره معاینه و تصویربرداری انجام شود.
خیر، در صورت تایید و تشخیص فیبروآدنوم به وسیله نمونه برداری دیگر نیازی به برداشتن توده نخواهد بود.
نمونه برداری به روش core زیر هدایت سونوگرافی
معمولا نیازی به برداشتن نیست اما در صورت نیاز به درمان، برداشتن به روش جراحی، تخریب با کرایو و برداشتن به روش vacuum assisted روش های استاندارد هستند. برداشتن جراحی روش اصلی است و روش vacuum assisted برای فیبروآدنوماهای زیر ۲ سانتی متر قابل استفاده است. قبل از روش های غیر جراحی باز بیوپسی به روش core ضروری است.
در صورتی که جراحی انجام نگردد تحت نظر گرفتن توده به مدت ۱ تا ۲ سال توصیه میگردد ولی بیشتر از این دوره ضروری به نظر نمی رسد.