کیست به حفره ای پر از مایع که جداری از بافت زنده آنرا فرا گرفته گفته میشود.
اصولا کیست به دلیل پس رفت بافت غددی پستان ایجاد می گردد و این یک روند فیزیولوژیک است که بیماری نمی باشد. به طور کلی بافت غددی پستان از سنین خیلی پایین شروع به پس رفت می کنند و بافت چربی جایگزین آن می گردد. لبول پستانی که بافت غددی آن از بین رفته باشد قاعدتا تبدیل به کیست می گردد و این کیست ها معمولا بسیار کوچک هستند که اهمیتی بالینی ندارند اما ممکن است به تدریج رشد کنند و تا چند سانتی متر بزرگ شوند.
خیر، کیست خطرابتلا به سرطان پستان را بیشتر نمی کند و خود کیست هم تبدیل به سرطان نخواهد شد. اما باید گفت از آنجایی که هر سلول زنده ای ممکن است تبدیل به سرطان شود سلول های جدار کیست هم ممکن است دچار تغیییر به سمت سرطانی شدن بشوند اما این احتمال به اندازه سایر سلول های بافت پستان می باشد.
معمولا در اغلب خانم ها شایع می باشد واصلا ارتباطی به مسایل مادرزادی یا ارثی ندارد و در نتیجه پسرفت بافت غددی پستان ایجاد می گردد که روندی فیزیولوژیک است.
کیست پستان به زور معمول نیاز به درمان ندارد اما اگر کیست بزرگ شود و حجم یا شکل آن مشکل ساز شود و یا اگر با درد همراه گردد نیازبه افدامات درمانی پیدا خواهد کرد. در مورد کیست های بزرک بهترین راه درمان تخلیه آنها است که البته بهتر است با هدایت سونوگرافی انجام بگیرد. درمورد کیست های کوچکی که با درد همراه شوند، معمولا از درمان دارویی استفاده میشود.
در واقع میتوان گفت دارویی برای درمان کامل و برطرف کردن آن وجود ندارد که بتواند طور قطعی کیست را از بین ببرد. اما داروهای مختلفی میتوانند جحم و بزرگی کیست ها را کاهش دهند و یا فشار درون کیست را برطرف سازند.
از آنجا که هیچ تستی دقت صد در صد ندارد و هر روشی با درصد کمی خطا همرا میشود، گاهی ممکن است لازم شود سونوگرافی بیمار پس از چند ماه تکرار گردد. البته سونوگرافی برای تشخیص کیست پستان از دقت بسیار بالایی برخوردار است. به غیر از این دنبال کردن وضعیت کیست ها با سونوگرافی در درازمدت لزومی ندارد.
معمولا در کیست های ساده جراحی توصیه نمیشود اما اگر جدار کیست حاوی توده باشد و یا مایع داخل کیست خونی باشد، بررسی های بیشتر ضرورت پیدا خواهد کرد که ممکن است در ادامه کار جراحی نیز ضرورت پیدا کند.
فیبروآدنوم یک توده در پستان است که خوشخیم بوده و معمولا باعث افزایش خطرابتلا به سرطان پستان نمی گردد.
این توده معمولا بیشتر در سنین ۱۵ تا ۳۵ سالگی دیده میشوند. در سنین بالاتر ممکن است به صورت توده با رسوب کلسیم بروز پیدا کنند.
معمولا در ۲۰ درصد موارد متعدد است.
هنگام معاینه از جای خود حرکت میکند و کمی جا به جا میشود. حدود کاملا مشخصی دارد و نسبتا سفت است.
تاکنون علت آن ناشناخته مانده است و ریشه در زمینه های مادرزادی نیز ندارد.
در مرحله اول باید نوع آن تشخیص و تایید گردد و تنها روش تشخیص فطعی آن نمونه برداردی ویا برداشتن کل آن است.
درمواردی که در معاینه و تصویربرداری تشخیص داده شود و اثبات گردد وهیچ شک دیگری وجود نداشته باشد میتوان برای مدت کوتاهی ( ۳ - ۶ ماه ) آن را تحت نظر گرفت و پس از این دوره باید دوباره معاینه و تصویربرداری انجام شود.
خیر، در صورت تایید و تشخیص فیبروآدنوم به وسیله نمونه برداری دیگر نیازی به برداشتن توده نخواهد بود.
نمونه برداری به روش core زیر هدایت سونوگرافی
معمولا نیازی به برداشتن نیست اما در صورت نیاز به درمان، برداشتن به روش جراحی، تخریب با کرایو و برداشتن به روش vacuum assisted روش های استاندارد هستند. برداشتن جراحی روش اصلی است و روش vacuum assisted برای فیبروآدنوماهای زیر ۲ سانتی متر قابل استفاده است. قبل از روش های غیر جراحی باز بیوپسی به روش core ضروری است.
در صورتی که جراحی انجام نگردد تحت نظر گرفتن توده به مدت ۱ تا ۲ سال توصیه میگردد ولی بیشتر از این دوره ضروری به نظر نمی رسد.
لنف در واقع مایع میان بافتی است که توسط مجاری لنفاوی از بافتهای مختلف جمع آوری شده ودر نهایت به سیستم وریدی تخلیه و باعث بزرگی غدد لنفاوی میشوند. مجاری لنفاوی رگ های بسیار ریزی هستند که مایع میان بافتی با فشار کمی در آنها جریان پیدا میکند.
غدد لنفاوی اعضایی سازمان یافته هستند که در مسیر مجاری لنفاوی قرار میگیرند و فعالیت دفاعی در برابر مولکول های(آنتی ژن های) بیگانه و عفونت ها و سلول های سرطانی را برعهده دارند.
معمولا عفونت باعث فعال شدن سلولهای ایمنی موجود در این غدد می شود و این باعث برجستگی و بزرگ شدن غدد لنفاوی میگردد و همین طور تجمع سلولهای سرطانی در غدد لنفاوی نیز میتواند منجر به بزرگ شدن این غدد می گردد.
لنف از بازو، دیواره قفسه سینه و پستان به غدد لنفاوی آگزیلاری تخلیه میشوند. هر ضایعه ای در هر یک از این مناطق میتواند منجر به بزرگی غدد لنفاوی آگزیلاری گردد.
تشخیص آن می تواند از طریق درد باشد باشد زمانی که بزرگی غده لنفاوی در اثر عفونت است معمولا دردناک است و هنگام لمس این ناحیه توسط خود بیمار و معاینه پزشک با درد همراه خواهد بود.
اصولا ماموگرافی روش بسیار مناسبی برای بررسی پستان علت بزرگ شدن غدد در پستان است اما در مورد خود غدد لنفاوی و تشخیص و تعیین این که آیا به علت تجمع سلول های سرطانی بزرگ شده یا به علت عفونت، نمی تواند کمکی کند.
غدد لنفاوی که به علت تجمع سلولهای سرطانی بزرگ شده باشند در سونوگرافی معمولا نمای متفاوتی نسبت به بزرگی در اثر عفونت دارند. برای یافتن توده پستان و علت بزرگ شدگی هم میتوان از سونوگرافی استفاده کرد.
بهترین روش برای یافتن کانون های سرطان پستان که در ماموگرافی و سونوگرافی دیده نمیشوند MRI است و همین طور میتواند در مورد ماهیت غده لنفاوی و اینکه به علت سرطان است و یا عفونت نیز کمک کند.
هنگامی که با تصویربرداری و یا با درمان های اولیه مانند مصرف آنتی بیوتیک تشخیص نهایی ویا بهبودی حاصل نشود نمونه برداری لازم میگردد. این نمونه برداری معمولا به روش FNA که نمونه برداری با سوزن ظریف است و زیر هدایت سونوگرافی انجام میشود، به همان روشی که برای توده پستان انجام میگیرد.
توده های موجود در پستان به طور کلی میتوانند هم خوش خیم باشند وهم بدخیم (سرطان). برخی از این توده ها خوش خیم هستند اما در همین حال هم میتوانند زمینه ساز سرطان باشند. اصولا اغلب توده های پستان خوش خیم می باشند اما درصورت مواجهه با هر توده جدید در پستان لازم است احتمال سرطان مد نظرگرفته شود.
در اغلب مواقع با بررسی های لازم اگر خوش خیم بودن آن محرز شود و اطمینان حاصل شود که خطری ندارد نیاز به جراحی نمی باشد.
با روش هایی همانند بررسی حال عمومی بیمار ، معاینه، تصویربرداری ( رادیولوژی ) و نمونه برداری خوش خیم یا بدخیم بودن توده را میتوان تشخیص داد اما بهترین ومطمئن ترین روش برای تشخیص توده خوشخیم از بدخیم نمونه برداری است که البته در برخی موارد نمونه برداری نیز لازم نمیشود.
معاینه اولین راه می باشد اما باید آگاه باشید که در معاینه اولیه ممکن است در معاینه به طور قطع از سرطانی بودن یا سرطانی نبودن توده نمیتوان اطمینان حاصل نمودبلکه ممکن است نکاتی پیدا شود که شک به سرطان را افزایش یا کاهش دهد .برای اطمینان لازم است تا یافته های معاینه با تصویربرداری تایید شوند.
معمولا در افراد بالای ۳۵ سال در صورت مواجهه با توده اولین تصویربرداری ماموگرافی است اما در خانم های زیر ۳۵ سال معمولا از سونوگرافی استفاده میشود اما در بعضی مواقع ممکن است در ادامه بررسی ها ماموگرافی و MRI هم لازم شود.
بهترین و دقیق ترین روش تشخیص توده در پستان MRI است که معمولا به دلیل هزینه بالا و احتمال مشکوک نشان دادن توده های خوش خیم فقط در موارد خاص توصیه می گردد. تقریبا میتوان اذعان داشت هیچ روشی وجود ندارد که به طور قطعی نوع توده را مشخص سازد.
اغلب در بین خانم های باردار و شیرده شایع می باشد اما دربه غیر از این افراد به صورت ماستیت پری داکتال و یا ماستیت گرانولوماتو دیده میشود که نسبتا نادر است و معمولا در خانم هایی که دخانیات مصرف میکنند بیشتر دیده میشود.
درافرادی که زمینه عفونت های پستانی دارند حفره حاوی چرک ممکن است ایجاد شود که همان آبسه پستان است.
آبسه ها باید باید تخلیه گردند.تخلیه و شستشوی مکرر زیرهدایت سونوگرافی بهترین روش درمان است البته آنتی بیوتیک خوراکی هم تجویز می گردد . میزان موفقیت این روش با یک بار آسپیراسیون در آبسه های زیر ۳ سانتی متر تقریبا ۹۰% می باشد.
زمانی که شستشو و تخلیه با هدایت سونوگرافی ناموفق باشد و بهبود حاصل نگردد و درمواردی که پوست روی آبسه از بین برود جراحی لازم میگردد.
گونه خاصی از سرطان پستان وجود دارد که سرطان التهابی نامیده می شود و شباهت زیادی به عفونت پستان دارد. به همین دلیل در عفونت های که مقاوم به درمان می باشند نمونه برداری ضرورت دارد.
اگر آبسه و عفونت از ابتدا سرطان التهابی نباشند خطرابتلا به سرطان را افزایش نمیدهند.
تفاوت عمده و خاصی با درمان در خانم های غیر شیرده ندارد و حتی تاکید می شود که شیردهی ادامه یابد تا شیر پستان ها تخلیه شوند.